Borges ve Budizm

Budizmin kavramlarıyla yirminci yüzyılın kült yazarlarından olan Jorge Luis Borges'in yazdıklarını anlama çabasını Bora Ercan hocayla yapmak çok özel bir çalışma olsa gerek.

Unutulmaz bir deneyim olabilir...

19. yüzyılın son yılında Buenos Aires’te doğan Jorge Luis Borges 1986’da Cenevre’de yaşamını yitirdi. Borges yaşamı boyunca üretkenliğini kaybetmeyen yazar Albert Einstein’dan James Joyce’a kadar bilim, felsefe ve edebiyatta etkili, çığır açan isimlerin çağdaşıdır. Bu çağdaşlık yazarın düşünce dünyasının farklı kaynaklardan beslenmesinin önünü açmış ve eserlerinde kendini belirgin bir şekilde göstermiştir. Bu da Borges’i dünya edebiyatının önemli isimlerinden biri haline getirmiştir.

Baba tarafından İngiliz köklerinden dolayı İspanyolca ve İngilizceyle birlikte ikidilli büyüyen Borges, bu dillere genç yaşından itibaren Almanca, Fransızca, İtalyanca gibi dilleri de ekler ve bu dillerde felsefi ve yazınsal metinleri kaynak dillerinden okuyabilecek kadar yetkinleşir. Hatta ileri yaşında kanserle mücadelesi sırasında Arapça öğrenmektedir.

Borges’in merakı sadece diller üzerine değildi elbette. Çağının güncel edebiyatını, bilimsel gelişimini, felsefi akımlarını yakından takip ederken babası gibi o da Doğu kültürlerine özel bir ilgi duyuyordu. Yazarımız şiirlerini, öykülerini, denemelerini Kabala’dan matematiğe, Binbir Gece Masalları’ndan Budizm’e kadar farklı kaynaklardan besler.

Üç saatlik bu oturumda Borges’in Budist felsefeyle olan ilişkisi hem doğrudan onun kaleme aldığı Budizm Nedir başlıklı kitap, hem de Dairesel Harabeler, Yolları Çatallanan Bahçe gibi yazınsal metinleri üzerinden ele alınacak.

Oturumun amacı paradokslar, boşluk, döngüsellik, zaman ve mekân algısı, özsüzlük (tanrısızlık), ebedi şimdi, satori gibi Budist kavramlar temelinde yazarın eserlerine farklı bir açıdan bakabilmek, eserlerini yorumlayabilmektir.